علیرضا نوری

استادیار دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

علیرضا نوری

استادیار دانشکده اقتصاد و علوم سیاسی دانشگاه شهید بهشتی

پوتین و استراتژی قدرت مدرن هنجارمند

مقدمه
به دنبال فروپاشی شوروی ،منابع‌ ‌و ظرفیت‌های قدرت بزرگ روسیه به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یافت و این کشور بخش‌ ‌اعظمی از نفوذ ژئوپولیتیکی، جایگاه سیاسی، قدرت اقتصادی و توانمندی‌های نظامی خود‌ ‌را از دست داد.  
ادامه مطلب ...

روسیه‌ و آرمان احیاء قدرت بزرگ: نوستالژی پوتین

مقدمه
به دنبال فروپاشی شوروی منابع و ظرفیت‌های «قدرت بزرگ» روسیه به طور قابل ملاحظه‌ای کاهش یافت و این کشور بخش اعظمی از نفوذ ژئوپولیتیکی، جایگاه سیاسی، قدرت اقتصادی و توانمندی‌های نظامی خود را از دست داد.  
ادامه مطلب ...

تغییر قانون اساسی روسیه و شائبه‌های بازگشت پوتین به قدرت

مقدمه
هرچند پوتین در پایان دور دوم ریاست جمهوری خود با عدم‌پذیرش تغییر قانون اساسی برای انتخاب شدن برای سومین بار، نشان داد که به اصل مهم دموکراسی‌ها یعنی گردش‌ آزاد نخبگان وفادار است،  
ادامه مطلب ...

ماهیت و ویژگی‌ جناح‌های سیاسی در کرملین: نبرد قدرت

مقدمه
یکی از مهمترین ویژگی‌های دورة پس از شوروی متنوع و گسترده ‌شدنِ دامنة بازیگران و منافع آنها در ساختارهای سیاسی، اقتصادی، امنیتی و اجتماعی است.  
ادامه مطلب ...

سمت‌دهی به انتخابات: حربة کرملین برای حفظ قدرت

مقدمه
به طور معمول از انتخابات به عنوان یکی از شاخص‌های اصلی وجود روندهای دموکراتیک در یک نظام سیاسی یاد می‌شود که کارویژة مهم انتقال قانونی و مسالمت‌آمیز قدرت و چرخش آزاد نخبگان در سطوح مختلف مدیریتی یک کشور از طریق آن محقق می‌شود.  
ادامه مطلب ...

مناطق و سیاست‌ خارجی در دورة پوتین

مقدمه
یکی از پیامدهای مهم فروپاشی شوروی بروز چالش‌های ذهنی و عینی در خصوص وجاهت اقتدار عمودی و سیستم متمرکز سیاسی بود که در دهة 70 (90 م) به نحو ملموسی در نوع رابطة مسکو و مناطق نمود بیرونی یافت.  
ادامه مطلب ...

اصلاحات نظامی در دورة پوتین

چکیده
مرور تاریخ و فرهنگ سیاسی روسیه حاکی از آن است که نخبگان «سخت‌اندیش» این کشور همواره به مؤلفة نظامیِ قدرت به عنوان اولویتی غیرقابل اغماض می‌نگریسته‌اند.  
ادامه مطلب ...

جاه‌طلبی‌های نظامی روسیه

مقدمه
پس از فروپاشی شوروی توانمندی‌های نظامی روسیه همانند سایر بخش‌ها با افت قابل ملاحظه روبرو شد و این کشور جایگاه خود به عنوان ابرقدرت نظامی دوران جنگ سرد را به نحو محسوسی از دست داد.  
ادامه مطلب ...

تحول رویکردی در سیاست خارجی روسیه در دورة پوتین

مقدمه
روندهای و تحولات سیاست خارجی روسیه در دورة پوتین را به نحو آشکاری می‌توان از روندهای واقع در این حوزه‌ در دورة یلتسین متمایز دانست.  
ادامه مطلب ...

مبارزه پوتین با فساد

چکیده
فساد به تبع نابسامانی‌های عدیدة دورة پس از فروپاشی شوروی به پدیده‌ای فراگیر در روسیه تبدیل شده، حیات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این کشور را به بصورت منفی تحت تأثیر قرار داده و چالشی مهم در روند توسعة آن بوده است.  
ادامه مطلب ...

احزاب و فرآیند سیاست‌گذاری خارجی روسیه در دورة پوتین

چکیده
باز شدن نسبی فضای سیاسی روسیه در دهة 70 (90 م) با پویای نسبی احزاب در فرایند‌های سیاسی همراه بود. طی این دهه احزاب هر چند به طور نسبی متأثر از فضای متکثّر سیاسی و اجتماعیِ پس از فروپاشی شوروی به تقویت روندهای قانونی و مشارکت نظری و عملی در حوزه‌های مختلف از جمله حوزة سیاست خارجی اقدام کردند.  
ادامه مطلب ...

راهبرد ابرقدرت انرژی: نقطة اتکاء پوتین در سیاست خارجی

مقدمه
پوتین با التفات به کاهش توان نظامی (و عدم مناسبت آن در فضای کنونی نظام بین‌الملل)، تنزّل موقعیت سیاسی و مشکلات ساختاری اقتصاد روسیه و نیز متأثر از اصل کارآمدی ابزارها و استفاده از کارآمدترین آنها در رویکرد عمل‌گرایی خود، منابع انرژی را مهمترین برگ‌ برندة این کشور در عرصة رقابت‌های‌ بین‌المللی می‌داند  
ادامه مطلب ...

فرصت‌طلبی راهبردی یا اشتباه راهبردی؟

مقدمه
یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های رویکرد عمل‌گرایانة پوتین در سیاست خارجی و نقطة قوت او این است که او بر خلاف گورباچف و یلتسین به ضعف‌ها و محدودیت‌های منابع روسیه در این حوزه از جمله کاهش قابل ملاحظة توان نظامی، افت توان اقتصادی و تنزّل موقعیت سیاسی روسیه در عرصة بین‌الملل دیدی واقع‌بینانه دارد  
ادامه مطلب ...

پیشنهاد پوتین به امریکا؛ اشتباه راهبردی یا راهبرد اشتباه

روابط ایران و روسیه طی سال‌ها و دهه‌های اخیر را از این جهت می‌توان خاص دانست که علی‌رغم گسترش قابل ملاحظة روابط نظامی طرفین، روابط اقتصادی و سیاسی هیچگاه از سطح خاصی فراتر نرفته و سطح کنونی روابط نیز همواره محل تردید طرفین بوده است.  
ادامه مطلب ...

ساختار فراریاست جمهوری و تحدید نهادهای مدنی در دولت پوتین

مقدمه
هر چند پوتین در سخنان خود از حمایت و تقویت جامعه مدنی به دفعات سخن گفته، اما واقعیت آنستکه در دورة ریاست جمهوری او جامعه مدنی و حکومت‌مداری دموکراتیک در روسیه تضعیف شده است.  
ادامه مطلب ...

ترکیب قدرت در دولت پوتین

مقدمه
یکی از مهمترین ویژگی‌های دورة پس از شوروی متنوع و گسترده ‌شدنِ کنشگران نهادی، مدنی و نقشی و منافع آنها در ساختارهای سیاسی، اقتصادی، امنیتی و اجتماعی روسیه است. این امر در دهة 70 (90 م) موجب شکل‌گیری فضایی بسیار پیچیده و مبتنی بر منافع گروهی و جناحی شد. در این فضا گروه‌ها و جناح‌های مختلف به روش‌های گوناگون اعم از تعامل، رقابت و تقابل به افزایش قدرت، کسب جایگاه بالاتر و حداکثرسازی نفوذ خود بر تصمیم‌سازی‌ها اقدام می‌کردند.  
ادامه مطلب ...